Հայկական տաճարները

Սուրբ Խաչ վանական համալիր

ստեղծման տարեթիվը — 1358թ. գտնվում է ք․ Հին Ղրիմ, Ռուսաստան

Վանական համալիր Սուրբ Խաչ եկեղեցին (վանք Սուրբ Խաչ) գտնվում է Հին Ղրիմ  քաղաքից  3,5 կմ Դեպի հարավ-արեւմուտք:    Վանքի կառուցումը վերագրվում է   XIV դ .կեսին:     XVII – XVIII դդ. եկեղեցին բազմիցս վերակառուցվում է, որը  արտացոլված է նաև  պատերին  պահպանված  գրություններում:  XVIII  կեսերին այս եկեղեցին   դառնում է ուխտագնացության հիմնական կենտրոնը    Ղրիմում և Հյուսիսային Մերձսևծովյան  տարածաշրջանում:   1778 թ. հոգևորականները թողնում  են  վանքը  և իրենց գլխավորած հոտի հետ  ներգաղթում են Ղրիմից Ներքին Դոն–Նախիջևան: 1925թ., խորհրդային իշխանության որոշմամբ,  Խաչ եկեղեցին՝ որպես հոգևոր հաստատություն,  լուծարվում է։ Վանքի փակվելուց հետո մենաստանի շենքը վերածվում է  պիոներական ճամբարի, հետագայում՝ տուբերկուլյոզով  հիվանդների առողջարանի: 

Պատերազմի տարիներին  վանքի  շինության լրջորեն տուժել է մարտական գործողություններից:  XX դարում մենաստանում իրականացվել են վերականգնման աշխատանքներ։ 2002թ. վանքը վերադարձվեց Հայ առաքելական եկեղեցուն:

Վանական համալիրը  ներառում է  Սուրբ Նշան եկեղեցին (1358թ), վանքի սեղանատունը, XVIII - XIX դ.կառուցված  երկհարկանի մենաստանը; երկու շատրվաններն  ու աստիճանները  վանական այգում: