Հայկական տաճարները

Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի

ստեղծման տարեթիվը — 1867թ․ գտնվում է Ռոստովի մարզ, գ․ Բոլշիյե Սալի, Ռուսաստան

Համաձայն Եկատերինա Երկրորդի հրամանի հինգ կետերի, որոնք վերաբերում են Ռոստովի հայ-վերաբնակներին, թույլատրվում է  կառուցել եկեղեցիներ, անցկացնել   ազգային օրենքների ու սովորույթների արարողություններ՝  ենթարկվելով միայն Էջմիածինի կաթողիկոսին՝ վեհափառ հայրապետին։ Հայտնվելով Ռոստովում, հայ ժողովուրդը առաջինը  սկսեց   կառուցել եկեղեցիներ, նախ՝ փայտե, ապա և  քարե:

1848թ. որոշում են կառուցել եկեղեցի, սակայն գյուղացիների միջև առաջանում են տարաձայնություններ՝ եկեղեցու հողհատկացման   ընտրության հարցում:  1860 թվականին կրքերը աստիճանաբար հանդարտվում  են և սկսվում է շինարարությունը:  Եկեղեցին,  ամբողջ իր սկզբնական մեծությամբ   մինչ օրս հանդիսանում է Մեծ Սալա գյուղի տուրիստական, պատմամշակութային հուշարձանը: 1867 եկեղեցին օծվել է: 1938 թվականին  եկեղեցու մեծ մասը փակ էր, իսկ գույքի մի մասը  վաճառքի էր դրված  տեղական խանութում:.Հայրենական պատերազմի ժամանակ եկեղեցին խիստ տուժել է, իսկ շենքը օգտագործվել է որպես  կոլտնտեսության հացի շտեմարան:

 1945 թվականին, պատերազմի ավարտին,  բնակչության խնդրանքով եկեղեցին կրկին դարձել է գործող: 

2001 թվականին սկսվել են եկեղեցու առաջին շինարարական աշխատանքները,  և արդեն 2003 թվականին վերակառուցվել է գմբեթի և եկեղեցու պատի մի հատվածը:.Ծխականները մասամբ հավաքել ու եկեղեցուն են վերադարձրել հետպատերազմյան տարիներին կորցրած  սրբապատկերները, եկեղեցական այլ իրեր:

2008-ին հայ առաքելական եկեղեցու Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին ամբողջությամբ վերականգնվել է և սեպտեմբերի 7-ին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը՝ Գարեգին Բ-ն օծել է եկեղեցին: Նույն օրը  տեղադրվեց Հայաստանից բերված Խաչքար: Այն կանգնեցվեց  ի պատիվ ռուս-հայկական բարեկամության: Խաչքարը նվիրել էր գործարար-բարերար Արթուր Խանամիրի  Կարապետյանը: